Bey Sarayı gün ışığına çıkıyor

Osmanlı İmparatorluğu’na giden yolda; ‘Kayı Boyu’nun, ilk yerleşim yeri olan Söğüt ve Domaniç sonrası Bursa’yı il olarak seçmesi boşuna değildi… Suyu bol, toprakları verimli, insanı çalışkan, dağı ve denizi olan kaç yer vardı ki zaten…

“Gök girsin kızıl çıksın” yemini ile yola revan olan yiğitlerin bir ‘kızıl elma’ etrafında birleşmesi, diğer Türk boylarını yönetimleri altına alması ve adaletin simgesi haline gelmesi, “Hak yolunda cenk” ile mümkündü… Bursa’yı 40’ı kadın 150 cengaver ile teslim alan Osmanlı’nın ilk başkenti Bursa, yakın gelecekte eski heybetli günlerinden kalan eserleriyle dünyaya, “Buyurun gelin, Türklerin tarihine biraz da buradan bakın” demek için büyük bir hazırlık içinde…

2004 yılında yazdığım (Öyle hatırlıyorum) “Bey Sarayı gün yüzüne çıkarılsın” başlıklı yazımın üzerinden 16 yıl geçti… Yazı o günlerde epeyce konuşulmuştu… Zamanın il kültür müdürü telefonla arayıp “Can bey başımıza iş çıkardın” da demişti… Zaman içinde küçük kazılar yapıldı, bazı buluntular incelenmek üzere ilgili yerlere gönderildi ancak ‘Tam zamanlı çalışma’ bir türlü gerçekleşmedi.

24 Ekim 2020 Cumartesi günü Tophane Meydanı’ndaki basın toplantısına davet aldığımda heyecanlandım. Yıllar önce yazdığım bir konuda adı geçen, Osmanlı Devleti’nin ilk idare merkezi ve ilk sarayı olan Bey Sarayı ve çevresindeki tarihi dokunun ortaya çıkarılmasını hedefleyen proje anlatılacaktı…

Bursa tarihinde önemli bir halkayı tamamlayacak projenin ‘Bilim Kurulu’ da oluşmuştu… Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu (Grup Başkanı), Prof. Dr. İlber Ortaylı (katılamadı), Prof. Dr. Özer Ergenç, Prof. Dr. Feridun Emecen, Prof. Dr. Heat Lowry (katılamadı), Prof. Dr. Cemal Kafadar (katılamadı), Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu, Prof. Dr. Mustafa Şahin, Doç. Dr. İsmail Yaşayanlar, Dr. Çağhan Keskin ve İl Kültür Turizm Müdürü Dr. Kamil Özer, geçmişi geleceğe taşıyacak aklın altyapısı için var güçleriyle çalışacaklarını dile getirdiler…

BÜYÜK ÇALIŞMA BÜYÜK HEDEF

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin ‘Bey Sarayı’ projesi, ‘Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi, Tophane, Osman Gazi ve Orhan Gazi Türbeleri ve Hisar Bölgesi’ni de içine alan -Tarih Adası-‘ için en önemli adımlardan biri… Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş’ın “Osmanlı tarihinin iki önemli ismi, Orhan Gazi ile Osman Gazi’nin türbelerini şükür ki bugünlere kadar koruduk. Ancak şu an bulunduğumuz bu bölgede toprak altında kalan daha nice hazine var. Bu bölge; her dönem, her millet, her kültür, her inanış için çok kıymetli olmuş. Buradaki her bir taş, her bir yapı sonraki dönemin temelini oluşturmuş. Ama sonra bunlar yap-bozun parçaları gibi sağa sola savrulmuş. Bizim amacımız yüzyıllar sonra sağa sola savrulan bu kayıp parçaları bulup birleştirmek. Bugün burada toplanmamızın asıl sebebi de bu saklı hazine içinde bizim için çok özel bir yere sahip olan ‘Payitaht Mührü; Bursa Bey Sarayı’. Bugün göremediğimiz bu saray, Osmanlı Devleti’nin devlet olarak yönetildiği ilk saraydı. Kuruluş döneminin sultanları kendi devirlerinin âlimleri ile bu mekânda meşveret meclisleri kurmuşlardı. Divan-ı hümayun burada toplanır ve tüm kritik kararlar burada alınırdı” sözleri, Bursa’nın tarihine sahip çıkıldığını ve çıkılacağını göstermesi açısından değerli…

Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu da biraz uzun tuttuğu konuşmasında; Roma, Bizans, erken Osmanlı, Bey Sarayı ve çevresi ile ilgili bilgiler verdi… Bu arada, ‘Kuruluş Ajansı’ eliyle belgesel çekileceğini, Bursa’nın fethi ile ilgili ‘Bursa Fetih Kitabı’nın basılacağını da öğrendik…

Şimdi birkaç sözüm, sayın Alinur Aktaş’a…

Osmanlı’ya 130 yıl boyunca başkentlik yapan Bursa’daki ‘Bey Sarayı’nın restorasyon çalışmalarında kullanılacak taşlar, mutlaka orijinal olmalıdır. Kullanılacak taşların getirildiği ocak bulunmalı, aslına uygun olarak geleceğe bırakılmalıdır. Acele edilmesi, oradan buradan ustalar bulunması doğru olmayacaktır… Üniversitelerin tarih ve arkeoloji bölümlerinden öğrencilerin bitirme tez konuları ‘Bey Sarayı’ olmalıdır.

Bu arada; sarayın üzerindeki ‘Orduevi’ de yeni yerine taşınacak. Bu konudaki ısrarlı sorum üzerine sayın başkan Aktaş; “Orduevi, Yunuseli Havaalanı’na ya da başka bir yer daha var oraya taşınacak” dedi. Favorim; Yunuseli Havaalanı…