Afrika fırsatı

Türkiye’ye uçakla 5 saatlik mesafede yer alan Doğu Afrika ülkesi Etiyopya’dan misafirlerimiz vardı önceki gün.

BGU Turizm AŞ Yönetim Kurulu Başkanı işadamı Nevzat Ünlü, yönetim kurulu başkan yardımcısı Batuhan Ünlü, Dış İlişkiler Müdürü Mehmet Altın ve şirketin pazarlama müdürü Fehmi Gümüştaş’ın konuğu olarak Bursa’ya gelen Etiyopya’nın Ankara Büyükelçisi Ayalew Gobezie Workneh ve Ekonomi ve Ticaretten Sorumlu Elçilik Müsteşarı Abdela Gultamo Nuri, ülkelerini anlattılar ve Bursalı yatırımcıları ülkelerine davet ettiler. Fahri olarak yardımcı olacağımı söyledim; pek memnun oldular.

Büyükelçi Workneh, içten ve samimi bir kişilik sergiledi. Sorularımıza ayrıntılı yanıtlar verdi. Müsteşar Nuri ise daha 25 yaşında olmasına karşın tecrübeli bir diplomat…

Öncelikle ülkeyi tanıyalım; Türkiye’de Habeşistan olarak da tanınan Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti kalabalık bir nüfusa sahip. 100 milyona doğru hızla yol alıyorlar… Araştırmalar, ilk insanların bu topraklarda yaşadığını gösteriyor. Komşuları Sudan, Eritre, Cibuti, Somali, Kenya ve Uganda. Başkenti Addis Ababa, yüzölçümü 1 milyon 127 bin 127 kilometrekare… Afrika’nın en eski bağımsız devleti… Etiyopya, Afrika Birliğine ve BM’ye üye.

Bin 800 metrenin altındaki yerlerde subekvatoral iklim görülüyor. Buralarda en fazla sıcaklık 40°C’yi buluyor. En sıcak ayın ortalaması 33°C, en soğuk ayın ortalaması ise 21°C… 2 bin 400 metre ile 3 bin 200 metrelik yükseklikte bulunan yerlerde ise tam bir ılıman iklim hakim. Buralarda ortalama sıcaklık 16°C… İnanılmaz ama hiç kış yaşanmıyor demektir…

Yakıt olarak ormanların kesilmesiyle sadece güneybatıdaki geçit vermeyen ormanlar kalmış… Yüksek yerlerde baobab, çınar, incir ve hurma ağaçları var. Şimdilerde okaliptus ağaçları ile ülkenin odun ihtiyacı karşılanıyor. Etiyopya’da zürafa, zebra, fil, aslan, antilop, suaygırı ve deve kuşu gibi yabani hayvanlar yaşıyor. Bunun yanında kartal, papağan ve maymun da çok… Etiyopya, maden kaynakları bakımından fakir… En çok üretilen maden tuz… Platin, demir, manganez ve altın da var.

Resmi dil Amharaca… Yerel diller çok fazla. İngilizce ticaret dili… Önemli kentleri Asmara, Addis Ababa, Dire Dava, Gonder, Desse, Harar ve Mitsiva… Halkın yüzde 55’i Hristiyan, yüzde  37’si Müslüman, yüzde 8’i ise diğer dinlere mensup.

Etiyopya topraklarının yüzde 50’sinde tarım yapılıyor. Ancak mekanizasyon yok. İşte yatırım yapılacak ilk alan tarım… Buğday, arpa, yulaf, mısır, darı başta olmak üzere çeşitli meyve ve sebze yetiştiriliyor. Bunun yanında pamuk, muz ve şekerkamışı gibi Akdeniz ürünleri de yetişiyor. Kahve ise en önemli gelir getiren ihraç ürünü. Kaliteli ve lezzetli… Susam ve susam yağı da en önemli ihraç ürünü olarak yerini almış.

Hayvancılık gelişiyor. Modern tesisler kurulabilir… İnek, at, katır, deve ve koyun çok miktarda besleniyor…

Dokuma, deri, mobilya, çimento, kimyevi maddeler ve sigara üretimi var. Yatırım yapılabilir… Sanayinin gelişmesi için gerekli olan enerji alanı da çok boş. Düşünülmeli…

Etiyopya, kahve, deri, deri ürünleri, yağlı tohumlar ve baklagiller ihraç ediyor. Makine, ulaşım araçları, inşaat malzemeleri ve petrol ürünleri ithal ediyor.

Yatırımcılara fabrika binalarını anahtar teslim veriyorlar. Sadece makine ve teçhizat getirilmesi gerekiyor. 8-10 yıl vergi almıyorlar. İşçilik 100-150 ABD Doları. Tarım alanlarını 60-80 yıllık kiralamak mümkün. Belli bir yıldan sonra dönümüne 2.5 dolar kira almaya başlıyorlar. Çok geniş araziler kiralamak mümkün. Doğal beslenmeye dikkat ediyorlar. İşçileri sizin yetiştirmenizi istiyorlar. Yapılacak anlaşmalar içine başka kolaylıklar da koyabilmeniz mümkün. Su bol, insan çok, yeniliklere açıklar.

Tekstil, konfeksiyon, inşaat, madencilik, karayolu ve demiryolu yapımı, elektrik enerjisi (Su, rüzgar, güneş) için özellikle yatırım istiyorlar. Elektrik kablosu, modern tarım, süt ürünleri, tarımda çeşitlendirme ve deri işleme konusunda acil yatırımlar yapılabilir. Gıda işleme de öncelikli alan. Donmuş gıda tesisine ihtiyaçları var. Telekomünikasyon unutulmamalı. Elektrik transformatörüne ihtiyaçları var.

Haydi şimdi BGU’ya uğrama zamanı. Nevzat Ünlü sizi bekliyor. Büyümek isteyen esnaf ve KOBİ’ler için uygun bir yer…