Mudanya her zaman 1’inci sayfadır

Bursalıların dinlence ilçesi Mudanya, tarihi, coğrafyası, tarihe geçen ‘Mütareke’ye verdiği adı, balığı, denizi, zeytini ve zeytinyağıyla anılan önemli bir merkez. Kazdağları ve Bodrum’dan sonra 1 metreküp hava içindeki oksijen oranı en yüksek üçüncü bölge…

Tarihine kısaca göz atalım…

Mudanya, milattan önce 700’lerde İyonlu kolonistlerden Kolofonlular tarafından kurulmuş şirin bir sahil kenti. İlk adının Myrlea olduğu biliniyor. Sonraları devamlı işgale uğradığı, arkeolojik kazılarla belgelendi. Makedon hükümdar 5. Filip (Phliposs) tarafından istila edilen Myrlea yıkılarak yerine, Apameia adı ile yeni bir şehir inşa edilmiş örneğin. Apameia, deniz yoluyla gelecek tehlikelerden korunmak amacıyla hisarla çevrilmiş o dönemde. Zeytinbağı (Trilye) ve Kumyaka’da (Siği) halen bu hisarın kalıntılarını görmek mümkün. Apemia’nın işgalinin ardından kent tekrar imar edilerek Montania adı verilmiş. (Montania Oteli unutmayın.) Mudanya adı buradan geliyor olmalı. Mudanya, 1321 yılında Orhan Bey tarafından fethedilerek Osmanlı topraklarına katılmış.

Yakın tarih

Mudanya, Mondros Mütarekesi’nden sonra, İngiliz birlikleri tarafından istilaya uğradı. Fakat bu işgal bir gün bile sürmedi. Jandarma Onbaşısı Şükrü Çavuş, kimseden emir almadan yalnız başına mavzerini kaparak İngiliz deniz piyadelerinin çıkartma yaptığı iskeleye gitmiş ve silahını ateşlemiştir. 25 Haziran 1920 akşamı İngiliz Ordusu’ndan bir binbaşı ile bir eri öldürdükten sonra İngilizler tarafından şehit edilmiştir. (Allah rahmet eylesin, mekanı cennet olsun) Fakat, 11 gün sonra 6 Temmuz 1920’de, İngilizler yerlerini Yunanlılara bırakmışlardır. Düşman maalesef 2 yıldan uzun bir süre Mudanya’da kalmıştır.

Mudanya’nın kurtuluşu

11 Eylül 1922’de Bursa’nın kurtuluşundan sonra, 11’inci tümen, Mudanya istikametine yönelir. 11. Tümen, 12 Eylül sabahı Mudanya’ya yaklaştığı zaman, kasabanın doğusunu koruyan Kocaeli grubu, taarruz eder. Mudanya’nın güney sırtları düşman kuvveti tarafından korunmaktadır. 11. Tümen komutanı 1 alay ile Mudanya’nın batısını kapatmış, hücum arzusu ile güneydeki düşman kuvvetiyle çatışırken, büyük kuvveti ile Kocaeli Grubu karşısındaki düşman taarruz eder. 12 Eylül 1922’de saat 16.00 sıralarında, düşmanın teslim olması ile savaş sona erer. 2 bağımsız alay teslim alınır ve bu arada Tümen Komutanı ile 202 subay, 6 binden fazla er ve 32 top ele geçirilir. Yunan Albayı Zirvas ise kendi birlikleri ile bir savaş gemisiyle kurtulmayı başarır. 12 Eylül, Mudanya’nın kurtuluşudur, her yıl kutlanmaktadır.

Mudanya Mütarekesi

Mudanya’da Kordonboyunun (İnönü Bulvarı) sonunda, Mudanya Mütarekesi’nin imzalandığı ahşap yalı yer alır. 19. yüzyıl sonlarının mimari yapısını taşıyan bu tarihi binanın ilk sahibi Rus asıllı tüccar Aleksandr Ganyanov’dur. Daha sonra Mudanyalı işadamı Hayri İpar‘ın satın aldığı bina onarılarak, 1937 yılında müze haline getirilmiştir.

Bu tarihi yalı, 3-11 Ekim 1922 tarihlerinde, Kurtuluş Savaşı’nı zaferle bitiren tarihi anlaşmaya katılan tarafların hararetli görüşmelerine sahne olmuştur. 11 Ekim sabahı, Yunanistan’la savaşa son veren anlaşma imzalanınca Trakya, İstanbul ve Boğazlar işgalden kurtarılmıştır. Mudanya Mütarekesi, Türk Devleti’nin siyasi alandaki üstünlüğünü tanıtan ilk belgedir.

Bütün bunları neden mi yazdım. Bu yıl Mudanya Mütarekesi’nin 92. Yıldönümü. 1922’de mütarekeye imza atanların torunları eylül-ekim aylarında Mudanya’ya gelecek ve temsili olarak imza töreni düzenlenecek. Onlara misafirperverliğimizi gösterelim. Türklerin asil, gururlu ve şerefli bir millet olduğunu bir kez daha hissettirelim.

Bir milletin yeniden doğuş hikayesinde Mudanya, her zaman birinci sayfadır…